|
(2).png)
ОРХОН АЙМГИЙН
ХҮҮХЭД ЗАЛУУЧУУДЫН ТЕАТР
1981 оны 10-р сард Эрдэнэт хотын Уулын баяжуулах “Эрдэнэт” үйлдвэрийн “Уурхайчин” соёлын ордонд томилолтоор ажиллаж байсан үйлдвэрийн “Гоо зүйн сектор”-ын зураач Ц.Хүрэлбаатар 10 хүүхдийн бүрэлдэхүүнтэй “Хүүхэлдэйн дугуйлан”-г байгуулан ажиллуулж эхэлсэн нь өнөөгийн Орхон аймгийн Хүүхэд залуучуудын театрын үндэс суурь тавигдсан түүхтэй.
Улмаар дугуйланд хамрагдагсадын тоо болоод насны хүрээ тэлсэнтэй холбогдуулан “Ардын театр” хэмээх цолыг авахыг зорилгоо болгон ажилласны дүнд анхны сууриа тавьсанаас 5 жилийн дараа буюу 1986 онд Монгол улсын “Ардын театр” хэмээх цол мандатыг хүртэж, тухайн үеийн хүүхдийн байгууллага болох “Монголын Пионерийн байгууллага”-ын “Алтан медаль”-иар хамт олноороо шагнагдаж байсан.
1991 оны 07-р сарын 01-ны өдрийн хамтарсан шийдвэр болох БНМАУ-ын Засгийн газрын дэргэдэх “Соёл Урлагийн Хөгжлийн Хороо”-ны ЭЗС/298 тоот, Эрдэнэт хотын АХНЗ-ны 1/522 тоот, Уулын баяжуулах “Эрдэнэт” үйлдвэрийн ГШ-05-12/644 тоот шийдвэрээр Монгол Улсын хоёр дахь “Хүүхэлдэйн театр” буюу Эрдэнэт хотын “Хүүхэлдэйн театр”-ыг байгуулсан.
Орхон аймгийн Засаг даргын 1995 оны 5-р сарын 11-ны өдрийн 105 тоот захирамжаар Үндэсний Урлагийн театрыг татан буулгахдаа драм ангийг нь тус театрын бүрэлдэхүүнд бүтцийн өөрчлөлтөөр нэгтгэсэн байна.
Мөн Аймгийн Засаг даргын 1999 оны 3-р сарын 19-ны 89 тоот захирамжаар “Эрдэнэт” Дуу бүжгийн чуулгыг Хүүхэлдэйн театрын бүтэц бүрэлдэхүүнтэй нэгтгэн зохион байгуулж “Хүүхэлдэйн театр – Эрдэнэт чуулга” нэртэйгээр үйл ажиллагаагаа явуулж байжээ.
Орхон аймгийн Засаг даргын 2011 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн 477 тоот захирамжаар Хүүхдийн ордон-Хүүхэлдэйн театрыг татан буулгаж,”Хүүхэд залуучуудын театр”-ын бүтэц орон тоог батлан үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулж байна.
Тус театр одоогийн байрандаа 1991 оноос хойш тасралтгүй үйл ажиллаагаагаа явуулсаар ирсэн ба уг барилга анх 1978 онд ашиглалтанд орж кино театрын зориулалттай 1252м2 талбай бүхий 2 давхар барилга юм. Үзвэрийн 2 танхимтай бөгөөд их танхим нь 300 /одоо ашиглагдаж байгаа сандалын тоо/, бага танхим нь 100 үзэгчийн суудалтай нэгэн зэрэг үйл ажиллагаа явуулж болохоор зохион байгуулагдсан барилга юм.
Театр нь эдүүгээ 22 дахь жилийн уран бүтээлтэйгээ золгож байгууллагдсан цагаасаа эхлэн тайзны олон төрлөөр уран бүтээлээ туурвисаар ирсэн орон нутагт драм, хүүхэлдэйн чиглэлээр дагнан бүтээл туурвидаг цорын ганц байгууллага юм. Бид урын сангийн бодлого, үзэгчдийн хүртээл болгож буй уран бүтээлүүддээ голлон анхаарч төлөвлөгөөт уран бүтээлүүдийг хугацаанд нь үзэгчдийн хүртээл болгосоор ирсэн.
1995 онд тус театрынхаа дэргэд драм, жүжгийн урлагт сонирхолтой 18 наснаас дээш насны бүрэн дундаас дээш боловсролтой залуучуудыг сонгон шалгаруулах журмаар БСШУЯ-тай хамтран 2 жилийн сургалттай мэргэжлийн уран бүтээлчид бэлтгэх зорилгоор театрынхаа дэргэд “Тусгал” студийг байгуулан хүүхэлдэйн урлаг, хүүхэлдэйн жүжиг, концертыг хөдөө орон нутгийн иргэд хөдөлмөрчдөд хүргэх, хүүхэлдэйн урлагийг хөгжүүлэх томоохон эхлэлийг нээж өгөх анхны алхам нь болсон байна.
Тус студийг төгссөн уран бүтээлчдээс цөөнгүй уран бүтээлч өнөөг хүртэл тус театртаа ажиллаж ажлын амжилт, уран бүтээлээрээ олны танил болж чадсан төдийгүй хөрш орнуудын найрсаг харилцаа хамтын ажиллагааны хүрээнд БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Бугат хот, ОХУ-ын Буриад улсын Улаан-Үдэ хотуудад уран бүтээлийн айлчлан тоглолт хийх , уралдаан тэмцээнд оролцох зэрэг уран бүтээлийн их аяныг өдрөөс өдөрт өрнүүлж байна.
Нийт уран бүтээлчдийн 5% нь докторант, 65% нь бакалавр, 10% нь дээд, 20% нь тус таетрын дэргэдэх “Тусгал” студээс бэлтгэгдэн гарсан мэргэжлийн жүжигчид бол уран бүтээлчдийн 45% нь 22-25 хүртэлх насны, 30% нь 26-35 хүртэлх насны 25% 36-50 хүртэлх насны уран бүтээлчид ажиллаж байна.
Театрын урын санд төрөл бүрийн чиглэлээр хийсэн 56 уран бүтээл байдагаас 45% нь хүүхдэд зориулсан хүүхэлдэйн концерт, драмын жүжиг, үлгэр, 33% нь сонгодог, уянгын, эмгэнэлт, сэтгэхүйн, инээдмийн, модерн драмын жүжиг, 16% нь хошин шогийн хөтөлбөр, 4% нь бүрэн хэмжээний уран сайхны кино зэрэг олон арван бүтээлийг туурвисан бөгөөд хамт олноороо Монголын Залуучуудын Холбооны “Хөдөлмөрийн алдар” алтан медаль, мөн БНХАУ-ын Бээжин хотноо зохион байгуулагдсан Азийн 6-р их наадам, ОХУ-ын Буриад улсад зохиогдсон “Нүүдэлчдийн зам” Сибирийн бүс нутгийн Хүүхэлдэйн театруудын наадамд Монгол улсаа төлөөлөн амжилттай оролцсон.
2008 онд БСШУЯ, МУАХ-той хамтран зохион байгуулсан “Сонгодог жүжиг - 2008” шилдэг бүтээлийн уралдаант наадамд У.Шекспир “Макбет” жүжгээр Өвөрхангай аймагт зохиогдсон Төвийн бүсийн наадмаас Шилдэг бүтээл, Шилдэг найруулга, Шилдэг тайзны зураач, Шилдэг эрэгтэй гол дүрийн жүжигчин, Шилдэг туслах дүрийн эрэгтэй жүжигчин, Шилдэг эмэгтэй гол дүрийн жүжигчний дэд байрын шагналыг хүртэж улмаар Улаанбаатар хотноо зохиогдсон төгсгөлийн шатны шалгаруулалтанд “Гуравдугаар” байр эзэлсэн.
2010 оны 11 дүгээр сард БСШУЯ-наас зохион байгуулсан Хүүхдэд зориулсан уран бүтээлийн улсын 4-р уралдаанд Х.Бямбабаатарын “Огторгуйг эзэмдэгч Сөөсгөр” хүүхдийн драмын жүжгийн зохиолоор оролцож “Тэргүүн байр” эзлэн тайзны бүтээл болгох эрх, санхүүжилт авч хэрэгжүүлэн үзэгч хүүхэд багачууддаа толилуулсан.
2012 оны 5 дугаар сард Олон улсын Хүүхэлдэйн театруудын холбооны “UNIMA” XXI наадам БНХАУ-ын Чендү хотод зохион байгуулагдаж манай театрын уран бүтээлчид Х.Бямбабаатарын “Аз жаргал хүсье” хүүхэлдэйн концертын хөтөлбөрөөр оролцож ”Шилдэг визуаль эффект” цом, өргөмжлөл хүрсэн зэрэг амжилтуудаараа бахархан ажиллаж байна
Мөн хөрш улс БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Бугат хот, ОХУ-ын Буриад улсын Улаан-Үдэ хотуудтой гадаад харилцаа хамтын ажиллаагаатай ажиллаж, аймаг орон нутаг, байгууллага хамт олон, уран бүтээлээ сурталчилах хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх ажилд жилд 2-оор доошгүй удаа оролцож хөрш улс орнуудын үзэгчдэд өөрсдийн уран бүтээлийн дээжээс толилуулж ирсэн нь одоогоор уламжлалт ажлын нэг болоод байна.
Театр нь шинэ уран бүтээлийн жилд үзэгчдийн эрэлт хэрэгцээ, хүсэл сонирхолд нийцсэн 2-оос доошгүй уран бүтээлийн шинээр туурвиж урын санд байгаа 4-өөс доошгүй уран бүтээлийг сэргээн толилуулж ирсэн. Тус аймаг орон нутгийн иргэд үзэгчдэд шинээр туурвисан бүтээлээ толилуулахаас гадна зэргэлдээх аймаг орон нутгийн иргэд, хүүхэд багачуудад 3-аас доошгүй удаа явуулын аялан тоглолт зохион байгуулж шинээр туурвисан болон урын санд байгаа бүтээлүүдээ толилуулсаар ирлээ.
Театрын уран бүтээлийг үзэхээр ирдэг мянга мянган хүүхэд багачууд, иргэд хөдөлмөрчдөд зориулан шинэ соргог уран бүтээлүүдийг өргөн барьсаар ирсэн бөгөөд тус театраар үйлчлүүлэгч үзэгчдийн тоо жилээс жилд өсөн нэмэгдэж бүтээгдэхүүн нийлүүлэлтийн гэрээгээр хүлээсэн үүргээ давуулан биелүүлсээр ирсэн төдийгүй цаашид ч үзэгчдийн тоо, аялан тоглолтын хүрээг өргөжүүлэх бодлого баримтлан ажиллаж байна.
Бид улсын төсөв, уран бүтээлийн зардалдаа захирагдан Монгол зохиолчдын цөөхөн бүтээлийг тайзнаа амилуулах бус дэлхийд алдартай томоохон сонгодог бүтээлийг өөрийн тайзнаа бүтээх, цөөн тооны уран бүтээлч, жүжигчидээр хязгаарлагдахгүйгээр томоохон уран бүтээлүүдийг үзэгчиддээ толилуулах, уран бүтээлчдийн тоог нэмэгдүүлэх, улс аймгийн хэмжээнд уран бүтээлээ туурвих бодлого баримтлан ажиллаж байна.
|
